NATURALNE ZAPYLANIE KOPPERT
W roku 1987 odkryto, że wykorzystanie trzmieli do zapylania pomidorów może stanowić doskonałą alternatywę dla innych, niezwykle pracochłonnych metod. Koppert rozpoczął wówczas produkcję trzmieli Bombus terrestris na potrzeby producentów w Europie i Azji oraz Bombus impatiens dla producentów z Ameryki Północnej i Południowej. Obecnie na całym świecie do zapylania upraw pomidorów wykorzystuje się trzmiele. Dzięki nim można wydatnie zmniejszyć koszty pracy, polepszyć jakość, a nawet wielkość plonów.
Zapylanie dzielimy na dwa typy: krzyżowe oraz samozapylenie. Pierwszy typ zachodzi gdy pyłek przenoszony jest pomiędzy różnymi roślinami tego samego gatunku, natomiast samozapylenie to efekt transferu pyłku z pręcików na znamię słupka w obrębie jednego kwiatu lub kwiatów znajdujących się na tej same roślinie. Kolejnym aspektem w procesie zapylenia jest sposób w jaki do niego dochodzi. Mamy tutaj kilka możliwości. Proces może zajść z pomocą wody, wiatru oraz zwierząt w tym owadów. Ostatni odbywa się głównie za sprawą trzmieli, pszczół oraz muchówek z rodziny bzygowatych i jest często wykorzystywany w uprawach, szczególnie pod osłonami.
Dlaczego trzmiele odgrywają tak wielką rolę w szklarniach i tunelach?
Ponieważ w tych zamkniętych środowiskach wiatr i naturalne zapylacze niemal nie występują. Skuteczne zapylenie zwykle prowadzi do tworzenia się większej liczby nasion w owocach. Idzie za tym powstawanie większych i lepiej wykształconych owoców. Owoce dojrzewają bardziej równomiernie, dzięki czemu zmniejszymy koszty zbioru. W sadach, dzięki stosowaniu trzmieli proces zapylania jest mniej zależny od warunków atmosferycznych lub zapylaczy występujących naturalnie na danym terenie.
Korzyści płynące z naturalnego zapylenia:
lepsza jakość owoców
zwiększona produktywność
proces zapylania jest mniej zależny od warunków atmosferycznych lub
zapylaczy występujących naturalnie na danym terenie
mniejsza ilość pyłku w szklarni to lepsze warunki pracy
W uprawach owoców, dobre zapylanie jest niezbędnym warunkiem dobrych plonów. Możemy to zadanie pozostawi naturze do wykonania i czeka na efekty... Znacznie lepsze wyniki daje świadome wykorzystanie do tego pszczół lub trzmieli.
W uprawach pod osłonami i na mniejsze powierzchnie polecamy ule NATUPOL SMART oraz NATUPOL, a do upraw sadowniczych i warzyw polowych - potrójne ule TRIPOL
Tylko odpowiednio umieszczony ul daje gwarancję skutecznego zapylenia.
- Najlepiej ustawić ule na poziomej platformie (pochylenie może spowodować wyciekanie pożywki).
- Należy upewnić się, czy otwory wylotowe uli stojących na tej samej półce skierowane są w różnych kierunkach.
- Po umieszczeniu ula we właściwym miejscu należy pozostawić trzmiele na co najmniej 30 minut, by się uspokoiły. Potem można otworzyć wlot
- By zapobiec ucieczce robotnic, otwory wylotowe ula należy w miarę możliwości otwierać tylko wtedy, gdy wietrzniki szklarni są zamknięte.
Warunki środowiskowe
- Trzmiele zapylają najskuteczniej w temperaturach 8-28°C, 50-85% RH
W razie konieczności należy zapewnić dodatkową osłonę przed słońcem, na przykład umieszczając przy ulach płyty styropianu.
Co to jest zapylanie?
Zapylanie polega na przeniesieniu pyłku z pręcików na znamię słupka. Pyłek przenoszony jest gównie przez wiatr (w przypadku roślin jednoliściennych i iglastych) oraz przez owady (u roślin kwiatowych są to przede wszystkim pszczoły, motyle i ćmy). Zapylanie może odbywać się także za pośrednictwem wody i kręgowców, np. myszy, nietoperzy czy ptaków (np. kolibrów).
Zapylanie może zachodzić zarówno w obrębie pojedynczego kwiatu, jak i miedzy rożnymi kwiatami znajdującymi się na tej samej lub na rożnych roślinach - w zależności od specyficznych właściwości gatunku.
Dlaczego zapylacze odwiedzają kwiaty?
Wszystkie organizmy zapylające, zarówno owady, jak i kręgowce, odwiedzają kwiaty, by zdobyć nektar i pyłek. W trakcie takiej wizyty pyłek przyczepia się do ciała zapylacza i może zostać przeniesiony na znamię słupka tego samego lub innego kwiatu.
Tak właśnie dzieje się w przypadku trzmieli. Budowa ciała tych owadów, tak jak i innych pszczołowatych, pozwala na magazynowanie zebranego pyłku. Na tylnych odnóżach trzmieli znajdują się koszyczki. Owad odkłada do nich pyłek, który osypał się włoski okrywające jego ciało. Zebrany w koszyczkach pyłek nie nadaje się do zapylania. Do tego celu odpowiedni jest jedynie sypki pyłek znajdujący się na ciele trzmiela.
Dlaczego właśnie trzmiele?
W porównaniu z innymi owadami zapylającymi, na przykład pszczołami miodnymi, trzmiele są bardzo wydajne. Przede wszystkim są one szybkie (w ciągu minuty mogą odwiedzić dwa razy więcej kwiatów niż pszczoły). Z uwagi na swoja wielkość trzmiele mogą tez przenosić stosunkowo ciężkie ładunki, co umożliwia im odbywanie długich lotów w poszukiwaniu pożywienia. Dzięki swoim rozmiarom maja one tez możliwość lepszego kontaktu z pręcikami i słupkami kwiatów niż mniejsze owady.
Ponadto trzmiele maja stosunkowo małe wymagania odnośnie do warunków, w których pracują. Lepiej niż pszczoły radzą sobie w szklarniach i tunelach, a także innych pomieszczeniach zamkniętych. Trzmiele wykazują aktywność w stosunkowo niskich temperaturach (ok. 10°C) oraz przy słabym oświetleniu. Nawet silny wiatr i mżawka nie powstrzymują ich przed wykonywaniem swojej pracy.
Kolejna istotna zaleta trzmieli jest brak systemu komunikacji. Pszczoły informują się wzajemnie (tzw. ‘taniec pszczół’) o istnieniu atrakcyjnego źródła pożywienia poza uprawa, która maja zapylać. Skutkiem tego możne być masowe opuszczenie uprawy. Trzmiele nie rozwinęły takiego systemu. Nawet jeśli pojedyncze trzmiele znajda źródło pożywienia w innym miejscu, nie poinformują o tym swoich towarzyszy. Pozostałe trzmiele będą wiec nadal pracować w obrębie uprawy, w której są potrzebne.
Inna cecha stanowiąca o przewadze trzmieli nad pszczołami jest to, ze owady te nie przywiązują się do jednego obszaru uprawy, co jest szczególnie istotne w uprawach sadowniczych. Trzmiele przelatują na inne drzewa częściej i chętniej niż pszczoły. Dzięki temu dochodzi do zapylania krzyżowego, często niezastąpionego w przypadku upraw sadowniczych (zwłaszcza jeśli do zapylenia niezbędny jest pyłek innej odmiany, tzw. „zapylacza”).
Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Biologiczna ochrona roślin