WCIORNASTKI - SZKODLIWOŚĆ I ZWALCZANIE METODĄ BIOLOGICZNĄ

Wciornastki widziane gołym okiem, przypominają małe, czarne kreseczki. Są szeroko rozpowszechnione na całym świecie, kilka gatunków nawet zamieszkuje arktyczne regiony. Większość z nich nie jest szkodliwa dla roślin, lub powoduje małe uszkodzenia. Jednak w Europie kilkadziesiąt gatunków zaliczanych jest do szkodników, z tego kilka w szklarniach.


Wciornastki rozwijają się przechodząc 6 stadiów: jajo, dwa stadia larwalne, protonimfa, nimfa i postać dorosła. Samica składa jaja do wnętrza liści, płatków lub w miękkie miejsca na łodydze. Na liściach papryki, miejsca złożenia jaj są widoczne w postaci brodawkowatych wypustek. Na innych gatunkach roślin są niestety niewidoczne. 

Natychmiast po wykluciu larwa rozpoczyna żer na spodniej stronie liści. Przechodzi w ten sposób dwa stadia, po czym spada na podłoże aby przepoczwarczyć się pod jego powierzchnią. Kolejne dwa stadia – protonimfa i nimfa, nie odżywiają się. Mogą się przemieszczać, ale robią to tylko w przypadku zagrożenia. Dorosłe i larwy zimują, w ciepłych kryjówkach np. w szczątkach roślinnych, spękaniach ścian, tkaninach lub w glebie.


Szkodniki nakłuwają komórki skórki i wysysają jej wnętrze, w rany dostaje się powietrze. W wyniku tego, na powierzchni rośliny, pojawiają się srebrnoszare plamki oraz czarne punkty. Wigor rośliny obniża się przez utratę chlorofilu. Przy silnym porażeniu liście mogą nawet zasychać, a kwiaty roślin ozdobnych tracą walory estetyczne i ulegają deformacji. Te malutkie owady odpowiadają również za roznoszenie wirusów np. wirusa brązowej plamistości pomidora (TSWV).

• Amblyseius swirskii

Amblyseius swirskii to wielożerny roztocz. W skład jego pożywienia wchodzą nie tylko larwy wciornastków, ale również jaja mączlików czy przędziorki. W okresie braku szkodników może odżywiać się pyłkiem roślinnym.

Populacja tego pożytecznego roztocza rozwija się najszybciej w temperaturze 25-26°C oraz wilgotności względnej sięgającej 70%. Przy korzystnych warunkach do rozwoju, Amblyseiusu swirskii potrzebuje 5-6 dni, aby przejść wszystkie stadia rozwojowe (od jaja do osobnika dorosłego). Dorosłe samice składają ok. 2 jaja dziennie, w kątach liści. Do jego atutów należy tolerancja na wysokie temperatury, szerokie spektrum odżywiania oraz brak diapauzy. Bardzo dobre wyniki stosowania zaobserwowano w papryce, gerberze oraz róży. W pomidorze populacja słabo się rozwija.


Jak wprowadzić Amblyseius swirskii do uprawy?

W zależności od wybranego preparatu istnieją dwa sposoby. Pierwszy polega na zawieszeniu na roślinach saszetek Swirski-Mite Plus lub Swirski-Mite LD, z których uwalniają się roztocza przez przygotowany otwór. Saszetkę należy trzymać za kartonowy pasek umieszczony u góry - w przeciwnym razie można uszkodzić roztocza. W drugim przypadku należy obrócić butelkę z preparatem Swirski-Mite  i delikatnie wstrząsnąć. Nacisnąć na środek nakrętki, by otworzyć otwór dozujący. Rozsypać produkt na liściach. Produkt należy rozłożyć w co najmniej 4000 miejscach na hektar, równomiernie rozprowadzając go w całej uprawie.


Dawkowanie – Swirski-Mite

• Neoseiulus cucumeris - Dobroczynek wielożerny

Dobroczynek wielożerny jest rozpowszechniony jako naturalny wróg wciornastków w uprawach pod osłonami. W obliczu rosnącej odporności szkodników na środki chemiczne, zwalczanie wciornastków metodą biologiczną nabiera coraz większego znaczenia. Do stosowania takich środków zachęciły Stany Zjednoczone, które zażądały, aby importowana papryka była wolna od wszelkich chemicznych pozostałości. W ten sposób od 1985 roku, dobroczynek wielożerny zyskał znaczenie w ochronie upraw papryki przed wciornastkiem.

Rozwój populacji dobroczynka wielożernego zależy od temperatury w uprawie, dostępności pożywienia – szkodników jak i innych źródeł pokarmu. Ważna jest także wilgotność powietrza, ponieważ wpływa na ilość składanych jaj, przeżywalność larw, długość życia osobników dorosłych oraz czas ich rozwoju. Dlatego niepożądana jest niska wilgotność oraz temperatury poniżej 8°C i powyżej 35°C, które są dla nich śmiertelne. Jeżeli tylko warunki są odpowiednie, dorosłe samice składają jaja, miejsce zależy od gatunku rośliny. W przypadku ogórka i papryki należy szukać ich na spodniej stronie liścia, na szczytach włosków wzdłuż nerwów. Oprócz wciornastków mogą żywić się również przędziorkami, ich larwami a nawet pożerać własne larwy. Jeżeli w uprawie obecny jest pyłek (papryka), dobroczynki mogą zostać wprowadzone jeszcze przed pojawieniem się szkodnika. Nie jest to możliwe w uprawach ogórka.

• Orius Laevigatus - Dziubałeczek wielożerny

Owady z rodzaju Orius spp. są często spotykane w naturze, gdzie żywić się mogą wciornastkami, mszycami, przędziorkami i innymi małymi stawonogami. Dziubałeczek wielożerny z rodziny dziubałkowatych (Anthocoridae), znany i używany jest jako wróg wciornastków w uprawach pod osłonami. Występuje naturalnie w basenie Morza Śródziemnego i północnej części Afryki.

Rozwój populacji dziubałeczka wielożernego jest uzależniony od dwóch głównych czynników – temperatury i dostępności pożywienia. Z uwagi na pochodzenie najszybszy rozwój i największą ilość składanych przez samice jaj, zaobserwujemy przy temperaturze 20°C-30°C. Natomiast poniżej 15°C połowa samic zginie, nie składając jaj w ogóle. Zaletą tego gatunku jest to, że nie przechodzi zimowej diapauzy. Można go zatem introdukować w ciągu całego roku, zapewniając mu jednocześnie odpowiednie warunki. Osobniki dorosłe i nimfy żywią się larwami i dorosłymi wciornastkami, zjadają ok 12 owadów dziennie.

• Macrocheles robustulus

Jest to roztocz zamieszkujący glebę, szczególnie bogatą w substancję organiczną. Został odkryty przez Wageningen UR Horticulture w kompoście. W skład jego pożywienia wchodzi wiele szkodników roślin. Oprócz wciornastków oraz ziemiórek, żywi się kilkoma gatunkami roztoczy, jajami i larwami muchy domowej oraz niektórymi gatunkami nicieni. Optymalna temperatura do rozwoju dla populacji Macrocheles robustulus to 27°C. Gleba, w której żyją musi być wilgotna, w przeciwnym razie giną po tygodniu.

• Wyłapywanie